De transitie naar een circulaire economie (CE) vraagt om een herziening van hoe Nederland zijn logistieke infrastructuur en bedrijventerreinen inricht. Dit blijkt uit het recent gepubliceerde rapport “Locatiekenmerken voor circulaire bedrijvigheid in en om de stad”.
De onderzoekers, Merten Nefs UR/UPT (Erasmus Universiteit Rotterdam / Urban Port & Transport Economics) en Gerlof Rienstra van Rienstra Beleidsonderzoek en Beleidsadvies, benadrukken dat met name de logistieke sector een sleutelrol speelt bij het ondersteunen van circulaire ketens, maar dat er urgente uitdagingen zijn rond ruimtegebruik en locatieontwikkeling.
Circulaire bedrijvigheid, zoals recycling, refurbishing en materiaalverwerking, stelt specifieke eisen aan locaties. Multimodale bereikbaarheid, nabijheid van producenten en consumenten, en voldoende ruimte voor opslag zijn cruciale voorwaarden. Bedrijventerreinen met hoge milieucategorieën (HMC) spelen een belangrijke rol, maar staan onder druk van herontwikkelingen naar bijvoorbeeld woningbouw.
“Zonder gerichte ruimtelijke planning dreigen cruciale locaties voor de circulaire economie verloren te gaan”, waarschuwen de opstellers van het rapport.
Logistieke sector onmisbaar
De logistieke sector is onmisbaar in de circulaire economie. Het rapport benadrukt dat logistieke functies zoals transport, opslag en value-added-logistics essentieel zijn om materialen efficiënt te verplaatsen tussen producenten, verwerkers en eindgebruikers. Multimodale transportmogelijkheden, waaronder water en spoor, worden genoemd als cruciale voorwaarden voor een succesvolle transitie.
Echter, logistieke bedrijven concurreren vaak met circulaire bedrijvigheid om schaarse ruimte, vooral op strategische locaties nabij stedelijke gebieden en multimodale knooppunten. Het rapport roept overheden op om beleid te ontwikkelen dat zowel logistieke functies als circulaire ketens ondersteunt.
Aanbevelingen
Het rapport biedt meerdere concrete aanbevelingen voor beleidsmakers en bedrijven in de logistieke sector. Zo pleiten de onderzoekers voor:
- Behoud en strategische uitbreiding van terreinen: Centraal gelegen, multimodaal ontsloten locaties moeten worden behouden en indien nodig worden uitgebreid;
- Combinatie van functies: Overheden en bedrijven zouden moeten investeren in terreinen en panden die logistieke en circulaire activiteiten combineren, zoals distributiecentra die ook geschikt zijn voor reparatie en demontage;
- Regionale regie: Om een toekomstbestendige infrastructuur te waarborgen, moeten regionale overheden zorgen voor voldoende multimodale locaties en strategische ruimtereserveringen;
- Financiële prikkels: Subsidies en regel-luwe zones kunnen circulaire en logistieke innovatie versnellen, en zorgen dat beide sectoren toegang houden tot geschikte locaties.
Medewerking Dilas
Aan het rapport ligt een enquête ten grondslag bij bedrijven, overheden en ondernemers- of brancheverenigingen van bedrijventerreinen, met een respons van in totaal 321 deelnemers. Het rapport combineert deze inzichten aan een analyse van LISA-werkgelegenheidsregister, aan bestaande literatuur en is verrijkt met enkele verdiepende interviews.
Het rapport ‘Locatiekenmerken circulaire bedrijvigheid in en rondom de stad’ is mede tot stand gekomen dankzij de netwerken van Dilas, VNO-NCW, SKBN, Elba-Rec, Metaalunie, de provincies en gemeenten.
